Mbi ngritjen e njeriut në këmbë – Si dhe pse?

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Çështja e zanafillës së ngritjes së njeriut në dy këmbë (bipedalizmit) është një nga më themeloret – dhe më të diskutueshmet në evolucionin njerëzor. Dhe kjo ia vlen, sepse ecja mbi dy-këmbë është tipari fillestar që ndan njerëzit nga majmunët.

Majmuni dhe njeriu, jo dhe aq të afërt

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Shumë vëmendje është përqendruar në studimin e shumëllojshmërisë së gjenomit të njeriut, dhe që të kuptohet kjo, shkencëtarët kanë nevojë për të matur diversitetin gjenetik të të afërmve më të afërt të njeriut, majmunëve.

Efekti i ndryshimit të paparashikuar

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Njerëzit, si qeniet e tjera, i krahasojnë gjërat. Njeriu kujdeset jo vetëm sesa mirë është, por nëse është më mirë apo më keq sesa të tjerët për rreth, ose më mirë sesa ishte vitin e kaluar. Shkencëtarët tani thonë se krahasime të tilla mund t’u japin individëve një avantazh për zhvillim.

Çështje të evolucionit; seleksionim i balancuar vs. seleksionim i më të mirit

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Një analizim i gjërë i gjenomit në kërkim për dëshmi të seleksionimit balancues – ku procesi evolutiv nuk vepron për të zgjedhur përshtatjen e vetme më të mirë, por për të ruajtur variacionin gjenetik në një popullatë, – ka zbuluar të paktën gjashtë zona të gjenomit ku njerëzit dhe shimpanzetë kanë të njëjtin kombinim të varianteve gjenetike.

Ç’ndodhi me dinosaurët?

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Shkaku i zhdukjes së dinosaurëve vazhdon të jetë mister. Në qarqe shkencore ka vite që shtrohen të njëjtat pyetje: Ishte kometë apo asteroid? Ishin shpërthimet vullkanike apo ndryshimi dramatik i klimës që solli zhdukjen e tyre? Fakti është se këto pyetje përmbajnë edhe probleme të tjera që kanë të bëjnë me procesin e evoluimit të jetës në Tokë.

Kanceri (pak histori)

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Kanceri është emër i përgjithshëm për një grup prej më shumë se 100 sëmundjesh. Kanceri fillon kur qelizat në një pjesë të trupit rriten jashtë kontrollit. Rreth 50% e meshkujve  dhe një e treta e të gjitha grave në SHBA do të zhvillojnë kancer gjatë jetës së tyre. Sot, miliona njerëz jetojnë me kancer ose kanë pasur kancer.

Ç’pamje kishin të parët tanë?

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Një metodë e re e analizimit të ADN-së  nga mostrat moderne mjeko-ligjore mund të përdoret gjithashtu për të identifikuar hollësitë fizionomike të njeriut të lashtë, duke analizuar mbetjet e tyre.

Truri dhe bindjet kundërthënëse

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Shpesh bëhet pyetja se si njerëzit inteligjentë dhe të edukuar mund të besojnë se evolucioni është mit, se ngrohja globale është shaka, se vaksinat shkaktojnë autizëm, apo sistem ideologjik – i njohur për krime – ka qenë i mirë. Këto kundërthënie, shkencëtarët i shpjegojnë me atë që e quajnë logjike e shpërndarë në pjesë të izoluara të trurit, të krahasuara me dhomat e papërshkueshme nga uji të një anijeje.

Zbulohet një sistem i ri planetar

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Një ekip ndërkombëtar astronomësh ka zbuluar se Tau Ceti, një nga yjet më të afërt me Tokën, mund të përmbajë 5 planete a sistem planetesh, mundësisht të banueshëm.

Cila ndodhi e para; ecja në këmbë apo këmba-dorës?

Astrit Lulushi, Zëri i Amerikës

Ideja tradicionale se paraardhësit e njeriut të sotëm zbritën këmbë-e-duar nga pemët dhe gradualisht filluan të ecin drejt në dy këmbë mund të jetë tepër e thjeshtuar.